dinsdag 13/04/2021 van 20u tot 21u30

Het gebruik van antibiotica bij vleeskippen doen dalen, vormt een ware uitdaging. Het vergt een aangepast management en een andere manier van werken in verschillende facetten van de bedrijfsvoering. Relatief eenvoudige maatregelen kunnen echter al helpen om geleidelijk aan richting minder antibioticumgebruik te evolueren. Preventie en ‘enkel behandelen als het moet’ is de boodschap. Houders van vleeskippen en hun dierenartsen worden uitgenodigd om deze infoavond bij te wonen en meer te weten te komen over hoe minder antibiotica gebruikt kunnen worden in de dagdagelijkse werking op het vleeskippenbedrijf.

Er worden 1.5 erkende bijscholingspunten voorzien door de NGROD.

Deze webinar is erkend door het FAVV voor 1,5 uur opleiding voor BMO’ers.

Heeft u als dierenarts geregeld de ‘kleine zoogdieren’, zoals het konijn, de fret, de cavia, … op bezoek voor behandeling van bepaalde aandoeningen?

In de melkveesector wordt het grootste aandeel van de gebruikte antibiotica ingezet voor de uiergezondheid. Antibioticahoudende droogzetpreparaten vertegenwoordigen een groot gedeelte van de gebruikte intramammaire producten en worden vaak profylatisch of metafylactisch aangewend. Ze bevatten ook vaak breedspectrum middelen. Om die redenen werd door AMCRA advies opgesteld over het rationeel gebruik van antibiotica bij het droogzetten van melkkoeien.

Sinds 1 maart is AMCRA officieel ondergebracht op een nieuwe locatie aan de Galileelaan te 1210 Brussel. Ook de FOD Volksgezondheid, het Geneesmiddelenagentschap en andere instanties zijn daar nu gehuisvest. Gezien echter de nog steeds geldende COVID-19 maatregelen kunt u de AMCRA staf nog steeds enkel digitaal bereiken via info@amcra.be.
Ten geschikte tijde kijken wij er uiteraard naar uit om u te mogen ontmoeten in een vernieuwde omgeving!

AB Register en Sanitel-Med stelden in de afgelopen weken nieuwe benchmarkrapporten ter beschikking voor de pluimveehouders in België. In deze rapporten wordt het reductiepad voor de braadkippensector voor het eerst geïmplementeerd. De reductiepaden voor AB-gebruik vormen een essentieel deel van de Visie AMCRA 2021-2024 en het recent afgesloten Antibioticaconvenant 2021-2024.

Het AMCRA ‘formularium voor verantwoord gebruik van antibacteriële middelen bij dieren’ is online beschikbaar (e-formularium) voor de diersoorten varkens, pluimvee, rundvee, hond, kat en paard. Een beperkt aantal exemplaren van het AMCRA formularium is nu ook beschikbaar voor dierenartsen in een boekje formaat en dit voor de diersoorten varkens en pluimvee.

Sinds kort zijn er online interactieve lessen rond bioveiligheid beschikbaar in het Nederlands door de Biocheck.UGent. Grijp nu uw kans om uw kennis bij te schaven rond diverse bioveiligheidstopics!

In februari publiceerde AMCRA een advies over maatregelen rond de preventie van speendiarree bij biggen. Gezien het verbod op het gebruik van zinkoxide sinds eind 2020 is dit advies actueler dan ooit.

Na het eerste convenant 2016-2020 is dit tweede “Convenant betreffende het verantwoord gebruik van antibiotica bij dieren”, opgesteld tussen de federale overheid en de betrokken partijen in de strijd tegen antibioticaresistentie, ondertekend door de minister van Landbouw, David Clarinval, de minister van Volksgezondheid, Frank Vandenbroucke (die daarbij tevens het FAVV, de FOD Volksgezondheid en het FAGG vertegenwoordigen waarover zij de voogdij uitoefenen in functie van hun bevoegdheden), AMCRA en 21 verschillende partners die betrokken zijn bij het gebruik van antibiotica bij dieren (landbouworganisaties, dierenartsenverenigingen en Orde der Dierenartsen, pharma.be, Belgian Feed Association, beheerders van lastenboeken, dierengezondheidsverenigingen).

Groepsbehandelingen met antibiotica worden frequent toegepast bij varkens, voornamelijk bij speenbiggen en vleesvarkens. De varkenssector heeft zich, met het vastleggen van de sectorspecifieke reductiedoelstellingen, geëngageerd om het gebruik verder te doen afnemen. Binnen een AMCRA werkgroep werd nagedacht over aanbevelingen ter vermindering van het gebruik van antibiotica in groep.

Sinds haar oprichting in 2012 erkent AMCRA, het ‘Kenniscentrum voor antibioticumgebruik en -resistentie bij dieren’, de centrale rol van de dierenarts in de strijd tegen antibioticumresistentie. Na de aankondiging van een nieuw reductieplan voor antibioticumgebruik in de diergeneeskunde in België – de Visie 2024, is AMCRA verheugd om nu ook twee nieuwe leden in haar Raad van Bestuur (RvB) te mogen verwelkomen. Het gaat over twee dierenartsenverenigingen, met name ‘Union Professionnelle Vétérinaire’ (UPV) en SAVAB-Flanders.

De nieuwe Barometer resultaten, van het vierde kwartaal van 2018 (’18-Q4) t.e.m. het derde kwartaal van 2020 (’20-Q3), wijzen opnieuw op een toegenomen antibioticumgebruik in 2020 ten opzichte van dezelfde periode eind vorig jaar. Deze stijging is zichtbaar op het vlak van het totale antibioticumgebruik. Zorgwekkender is ook de blijvende stijging van het fluoroquinolonegebruik. Het behalen van de antibioticumreductiedoelstellingen komt hiermee ernstig in het gedrang.

PneumoNEE, het nieuwe project rond de ontwikkeling en toepassing van hulpmiddelen om longontsteking bij kalveren op te sporen en gericht te behandelen op maat van het individuele dier, is van start gegaan. Doel is om de Vlaamse rundveesector bij te staan in de transitie van groepsbehandeling naar een individuele behandeling, bij aanwezigheid van luchtweginfecties bij kalveren, en dit op maat van de ziekteverwekker en het individuele dier.

De ‘European Joint Action on Antimicrobial Resistance and Healthcare-Associated Infections’ (EU-JAMRAI) ontwikkelde een didactisch kaartspel onder de vorm van een digitale applicatie, genaamd Micro-Combat game App, om de jeugd op een speelse manier vertrouwd te maken met verantwoord gebruik van antibiotica.

Het AMCRA ‘formularium voor verantwoord gebruik van antibacteriële middelen bij dieren’ is online beschikbaar (e-formularium) voor de diersoorten varkens, pluimvee, rundvee, hond, kat en paard. Een beperkt aantal exemplaren van het AMCRA formularium is nu ook beschikbaar voor dierenartsen in een boekje formaat en dit voor de diersoorten varkens en pluimvee.

Op 09/12/2020 is het herstelde Koninklijk Besluit van 21/07/2016 in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd (http://www.ejustice.just.fgov.be/eli/besluit/2020/12/04/2020044069/staatsblad). De condities voor het gebruik van kritische antibiotica bij voedselproducerende dieren zijn dus vanaf publicatiedatum weer van kracht.

AMCRA, het FAVV, het FAGG, het Departement Landbouw en Visserij en DISARM organiseerden de afgelopen maanden drie webinars voor varkenshouders en dierenartsen om handvatten aan te leveren voor een varkenshouderij met een lager antibioticumgebruik. U kunt de verschillende presentaties die werden gebracht tijdens de webinars herbekijken.

Het Horizon 2020 project NETPOULSAFE - Networking European poultry actors for enhancing the compliance of biosecurity measures for a sustainable production – is officieel van start gegaan op 1 oktober 2020. Het project heeft als doel om de naleving van de bioveiligheid in de pluimveehouderij te verbeteren door ondersteunende maatregelen samen te stellen, te valideren en te delen.

Het Horizon 2020 project NETPOULSAFE - Networking European poultry actors for enhancing the compliance of biosecurity measures for a sustainable production – is officieel van start gegaan op 1 oktober 2020. Het project heeft als doel om de naleving van de bioveiligheid in de pluimveehouderij te verbeteren door ondersteunende maatregelen samen te stellen, te valideren en te delen.

Woensdag 16/12/2020: Reduceren, reduceren: wanneer is het einddoel in zicht?

Het Verbond voor Pluimvee, Eieren en Konijnen vzw (VEPEK) is een interprofessionele organisatie die bestaat uit de verschillende schakels van de Pluimvee- en Konijnenhouderij. Naar aanleiding van de internationale week van de sensibilisering voor verstandig gebruik van antibiotica publiceerde VEPEK een persbericht over een nieuw ambitieus tienpuntenreductieplan. Bedoeling is om terug aan te knopen met een verdere daling van het antibioticumverbruik.

Van 18 tot 24 november 2020 is het de internationale week van de sensibilisering voor verstandig gebruik van antibiotica. Het gebruik van antibiotica bij dieren is de laatste jaren fors gedaald. Er wordt echter een alarmerende evolutie gezien in het antibioticumgebruik bij pluimvee. Het totale gebruik en het gebruik van de kritisch belangrijke quinolones bij pluimvee in het bijzonder tonen een toename. Deze ongunstige cijfers zijn duidelijk in tegenstelling met de 2020-doelstellingen en de nieuwe 2024-doelstellingen.

Vanuit Sanitel-Med zijn nieuwe benchmarkrapporten beschikbaar gesteld voor varkens- en vleeskalverenhouders. FAGG plaatst alle rapporten (al dan niet lid van het lastenboek) op de Sanitel-Med applicatie. Het benchmarkrapport wordt beschikbaar gesteld voor de varkenshouders over de periode van juli 2019 t.e.m. juni 2020 en voor vleeskalverenhouders over de periode van juli 2018 t.e.m. juni 2020.

ARSIA heeft de resultaten van de antibiogrammen voor 2019 gepubliceerd in haar rapport ‘Antibiogrammes’. Hiermee wenst ze evoluties in het voorkomen van antibioticumresistentie voor de meest geïsoleerde pathogenen bij rundvee tussen de periode ‘2014-2016’ en ‘2017-2019’ weer te geven. Het gaat over Escherichia coli, Salmonella Typhimurium en S. Dublin, verschillende Pasteurellaceae (Pasteurella multocida, Mannheimia haemolytica en Histophilus somni) en de belangrijkste mastitisverwekkers (E. coli, Streptococcus uberis, S. dysgalactiae, S. agalactiae, S. aureus, …).

De periode rond het spenen is een moeilijke, kritische fase voor biggen. Op veel bedrijven zien we dan problemen opduiken met speendiarree of andere gezondheidsproblemen. Dikwijls zijn hierdoor ook de technische prestaties ondermaats. Momenteel wordt nog vaak naar antibiotica gegrepen om deze problemen te voorkomen, maar dit moeten we proberen af te bouwen. Op het einde van dit jaar zal ook het preventieve gebruik van zinkoxide niet meer toegelaten zijn. Hoog tijd om nu al te zoeken naar alternatieve methodes om de speenfase probleemloos door te komen! Je kan je hierbij laten begeleiden via het demoproject “Optimaal speenmanagement: gerichte coaching naar een betere gezondheidsstatus”, gesteund door het Departement Landbouw en Visserij.

Het Europese Geneesmiddelenagentschap heeft haar 10de rapport gepubliceerd over de verkoopcijfers van antibiotica voor dieren in 31 Europese Unie lidstaten in 2018 (ESVAC-rapport). Dit rapport toont dat de verkoop van antibiotica bij dieren met meer dan 34% daalde tussen 2011 en 2018 in Europa. Een sterke daling in onder meer de verkoop van polymyxines (-70%) is erg positief. Ook het gebruik van andere antibiotica, door de Wereldgezondheidsorganisatie geklasseerd als kritisch belangrijke antibiotica met hoogste prioriteit, toont een substantiële daling: -24% voor de 3de/4de generatie cefalosporines, -4% voor de fluoroquinolones en -74% voor andere quinolones (zoals nalidixinezuur).

Een verbeterde bioveiligheid kan veehouders helpen om minder antibiotica te gebruiken op hun veehouderij. Voorkomen is immers steeds beter dan genezen! Wilt u uw kennis over bioveiligheid verbeteren? Bent u benieuwd hoe u bioveiligheid kan toepassen op uw bedrijf?

Elk kwartaal publiceren FAGG en AMCRA, op basis van de verplichte registratie van antibioticumgebruik in Sanitel-Med, de 'barometer antibioticagebruik'. De huidige barometer toont de resultaten van het derde kwartaal van 2018 (’18-Q3) t.e.m. het tweede kwartaal van 2020 (’20-Q2). De negatieve trend die in de eerste maanden van 2020 werd opgemerkt, is jammer genoeg geen tijdelijk fenomeen. De nieuwste resultaten tonen dat het totale gebruik, geregistreerd in Sanitel-Med, gestegen is bij pluimvee en vleeskalveren, maar dat ook het gebruik van de fluoroquinolones is toegenomen bij pluimvee. Het gebruik van colistine kent ook een toename in de pluimvee, terwijl deze wel verder daalt bij varkens en vleeskalveren. Het gebruik van zinkoxide bij varkens neemt af, wat gezien de uitfasering van zinkoxide tegen eind 2020 een positief signaal is.

Deze ongunstige evolutie vraagt dringend om een vernieuwde inspanning van dierenartsen en veehouders om het tij te keren.

Bacteriële enteritis is de voornaamste indicatie waarvoor antibacteriële behandelingen ingezet worden bij pluimvee. Recent werden voor deze indicatie aanpassingen doorgevoerd in het e-formularium over wanneer antibiotica geïndiceerd zijn. De rol van antibiotica in deze pathologie is niet eenduidig. Rekening moet gehouden worden met het mogelijks triggeren van het ontstaan van een dysbiosis na de toediening van therapeutische dosissen antibiotica en dit door een verstoring van de microbiota. Daarom wordt in deze vernieuwde versie een antibioticatherapie pas aanbevolen bij een ernstige ontsteking. De mate van ernst wordt beoordeeld via macroscopische scoring van de darmen. Een score hoger dan 5 wijst op een ernstige enteritis.

De Covid-19 crisis heeft ertoe geleid dat geplande congressen in een digitale versie doorgaan. Dit heeft als voordeel dat u ze veilig van thuis kunt volgen. Vind hier een selectie van twee interessante congressen in het najaar gerelateerd aan het topic antibioticagebruik- en resistentie.

Het Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI, vzw) publiceert jaarlijks het Vetcompendium met farmacotherapeutische informatie van alle diergeneesmiddelen die in België in de handel zijn. Gedurende meer dan 20 jaar werd dit diergeneesmiddelenrepertorium gratis verzonden naar alle Belgische dierenartsen en apothekers.
Vanaf 2021 wordt het Vetcompendium enkel nog op aanvraag verzonden naar dierenartsen en apothekers.

Dierenartsen kunnen voortaan nagaan hoe en welke stalen kunnen genomen worden in het kader van de diagnostiek van bacteriële aandoeningen. Het e-formularium van AMCRA krijgt hiervoor per indicatie bij varkens, pluimvee en rundvee een extra luik waarin dit alles duidelijk wordt uitgelegd.

Dierengezondheidszorg Vlaanderen heeft de resultaten gepubliceerd van de antibiogrammen die ze uitvoeren op bacteriële stammen, geïsoleerd bij klinisch zieke dieren. Zo wordt een overzicht gecreëerd van de mate waarin klinische stammen resistent zijn tegenover een panel aan geteste antibiotica.

Vroeg spenen (< 24 dagen) werd reeds in verschillende studies beschreven als een belangrijke risicofactor voor speendiarree, en geeft dus aanleiding tot een verhoogd antibioticagebruik bij jonge gespeende biggen. Om het antibioticagebruik terug te dringen, dienen risicofactoren, waaronder een te lage speenleeftijd, voorkomen te worden.

Er is opnieuw een duidelijke daling in het antibioticumgebruik bij dieren in 2019. Dit vertaalt zich ook in een daling van de antibioticumresistentie.

Begin 2019 ging het grootschalige DISARM (Disseminating Innovative Solutions for Antibiotic Resistance Management) project van start onder leiding van het Instituut voor Landbouw, visserij en voedingsonderzoek (ILVO). Vijftien partners uit 19 verschillende landen zijn hierin betrokken en werken samen aan de ontwikkeling van de nodige tools en kennis om de vermindering van antibioticagebruik in de praktijk te realiseren.

Afgelopen maand verspreidde DISARM haar derde nieuwsbrief om een update te geven over haar activiteiten.

Het gebruik van 3de en 4de generatie cefalosporines en fluoroquinolones bij voedselproducerende dieren (uitgezonderd paard) is sinds 2016 geregeld door gebruiksvoorwaarden, gepubliceerd in het Koninklijk Besluit (KB) van 21 juli 2016 (artikelen 66, 67, 68 en 69). Bij een uitbreiding van dit KB naar paarden (voedsel- en niet-voedselproducerende dieren), moet de aandacht worden gevestigd op de bijzondere situatie van antibioticumgebruik bij deze dieren.

Sinds 24 februari hebben varkenshouders die deelnemen aan het Certus lastenboek toegang tot de Nearly Real Time rapportering van het antibioticagebruik op hun bedrijf. Deze NRT rapporteringstool kwam tot stand door AB Register in samenwerking met de data-analyse-eenheid van AMCRA. Het doel van deze tool is om de veehouder de mogelijkheid te geven om het antibioticagebruik op zijn bedrijf op ieder moment van de dag te kunnen evalueren.
Certus grootgebruikers van antibiotica zijn verplicht om een actieplan op te stellen indien ze een rood periodiek bedrijfsrapport ontvangen voor de rapporten P2 en/of P4 voor dat jaar. De statische, periodieke bedrijfsrapporten blijven dus de referentiewaarde voor de opmaak van een actieplan, de NRT-tool is een hulpmiddel om op elk tijdstip het antibioticagebruik te raadplegen.

Vanaf 1 maart 2020 gaan nieuwe maatregelen van kracht binnen alle Belplume lastenboeken (reproductie, opfok legkippen, legkippen en braadkippen). Hierdoor worden pluimveehouders, aangesloten bij het label, verplicht om een actieplan op te stellen wanneer ze volgens het P4 rapport een rode pluimveehouder zijn. Het 2019P4 rapport toont het antibioticagebruik van het ganse jaar 2019. Wanneer de pluimveehouder op basis van zijn gebruik in 2019, tot de 10% hoogste gebruikers behoort, moet hij samen met zijn bedrijfsdierenarts een actieplan opstellen!

Wenst u meer informatie over de nieuwe maateregelen van Belplume? Contacteer dan info@belplume.be

In het laatste M-news van het M-team van de Universiteit Gent worden drie manieren aangestipt om het antibioticumgebruik op een melkveebedrijf te doen dalen.

“Willen we gehoor geven aan de roep van de maatschappij om minder antibiotica te gebruiken, dan moet er gefocust worden op de uiergezondheid!”, aldus het M-team. Op een gemiddeld Vlaams melkveebedrijf wordt immers ongeveer 70% van alle antibiotica ingezet ter preventie of ter behandeling van mastitis.

Mastitis behoort op heden tot de 3 belangrijkste oorzaken van het voortijdig afvoeren van melkkoeien. Deze hoofdzakelijk door bacteriën veroorzaakte infectie leidt dan ook vaak tot stress en frustratie bij de melkveehouder. Bovendien wordt mastitis geassocieerd met verminderde eetlust, een verminderd dierenwelzijn en een verhoogd antibioticagebruik. In dit artikel wordt gefocust op het ‘strategisch behandelen’ van milde klinische mastitisgevallen, waardoor het totale antibioticagebruik bij melkvee kan dalen.

Het gebruik van humaan vergunde antibiotica bij niet-voedselproducerende dieren is mogelijk via de toepassing van het cascadesysteem, indien geen ander diergeneeskundig middel in België is vergund voor de behandeling van de bacteriële infectie bij de betrokken diersoort of een andere diersoort. AMCRA heeft aanbevelingen geformuleerd die ertoe moeten leiden dat het gebruik van deze humaan vergunde antibiotica enkel kan wanneer aan specifieke voorwaarden voldaan is. Hierdoor moet onverantwoord gebruik bij dieren vermeden worden. In het advies worden ook aanbevelingen geformuleerd over de registratie en de controle op het gebruik van humaan vergunde antibiotica bij dieren.

De betrokken overheden, FAVV en FAGG riepen begin deze maand op om de kritisch belangrijke antibiotica met dezelfde voorzichtigheid te gebruiken zoals vóór de vernietiging van de artikelen 65 tot en met 70 en bijlage IV van het koninklijk besluit van 21 juli 2016. De vernietiging door de Raad van State is tijdelijk en gebeurde omdat België de beperking van het gebruik van vergunde geneesmiddelen niet gemeld heeft aan de Europese Unie.

Dit advies wil het antibioticagebruik in de reisduivensector en geassocieerde risico’s voor dier en mens beschrijven en onder de aandacht brengen. Maatregelen voor een meer verantwoord antibioticagebruik bij reisduiven worden aanvullend besproken. Met dit advies wenst AMCRA te benadrukken dat een verantwoord antibioticagebruik bij alle dieren moet nagestreefd worden.

Door het M-team en de Onderzoekseenheid Mastitis en Melkkwaliteit van de Universiteit Gent* werd de Selectieve Droogzettherapie (SDZT) tool ontwikkeld. Deze tool moet melkveehouders samen met hun dierenarts toelaten om na te gaan of hun melkveebedrijf voldoet aan de voorwaarden om te starten met selectief droogzetten. Vervolgens kunnen ze koeien identificeren die zonder antibiotica kunnen worden drooggezet dankzij een zorgvuldig opgemaakt stappenplan.

De raad van bestuur van de ‘Belgian Feed Association’ (BFA) heeft beslist om een nieuwe maatregel toe te voegen aan haar antibioticabeleid. BFA adviseert en roept de leden mengvoederfabrikanten op om vanaf 1 mei 2019 geen PROMYCINE meer in te mengen bij de productie van gemedicineerde voeders. Promycine is in België momenteel het enige vergunde product dat colistine bevat. Colistine is bij voedselproducerende dieren het enige gebruikte antibioticum dat tot de antibioticaklasse van de polymyxines behoort. Polymyxines werden in 2017 door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geclassificeerd als ‘kritisch belangrijke antibiotica met hoogste prioriteit voor de humane gezondheid’. Hierdoor komt het gebruik ervan bij dieren onder druk te staan.

Door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) werden criteria ontwikkeld om antibiotica te kunnen indelen volgens hun belang voor de volksgezondheid. Dit om het voorzichtig gebruik van antibiotica te verzekeren in de dier- en humane geneeskunde. De WHO bracht in mei 2019 haar 6de revisie uit van de “Critically Important Antimicrobials for Human Medicine”.