Sinds 10 augustus is het gewijzigde koninklijke besluit (KB) van 21 juli 2016 in werking getreden. Door het in voege treden van dit KB worden twee fundamentele aanpassingen gebracht aan het vorige KB: 1) de voorwaarden voor het gebruik van de kritisch belangrijke antibiotica (3de/4de generatie cefalosporines en fluoroquinolones) worden uitgebreid naar alle dieren; 2) de verplichte registratie van antibiotica op bedrijfsniveau wordt uitgebreid naar alle runderen (melk- en vleesvee) en alle categorieën pluimvee van de soorten kip en kalkoen.

De nieuwste resultaten van de Barometer tonen het aantal ton antibiotica dat bij varkens, vleeskalveren, vleeskippen en leghennen gebruikt werd in de periode april 2021 tot en met maart 2023. Ten opzichte van de vorige barometer wordt nu het eerste kwartaal van 2023 mee opgenomen. Vooral een stijgende trend bij braadkippen in het totaal gebruik van antibiotica en in het gebruik van (fluoro)quinolones markeert, in negatieve zin, de resultaten in deze Barometer.

In de Barometer worden de gebruiksresultaten ook in het kader van de ‘reductiepaden’ (=grenswaarden voor het aantal behandeldagen op 100, ofte BD100, op bedrijfsniveau) opgevolgd voor de varkens-, vleeskippen- en vleeskalverensector.

Het AMCRA formularium is nu ook beschikbaar als gratis applicatie, ontwikkeld om het gebruiksgemak voor de dierenarts te verhogen.

Op 27 oktober wordt door de Academie voor Diergeneeskunde een opleiding georganiseerd voor rundveedierenartsen ‘Moderne praktijkvoering rekening houdend met de huidige AMCRA-richtlijnen’. Tijdens deze namiddag zal uitgebreid worden stilgestaan bij het gebruik van antibiotica in de moderne rundveegeneeskunde rekening houdend met de van kracht zijnde wetgeving.

In het weekend van 21 en 22 oktober gaan de twee dierenartsenbeurzen van Vlaanderen (Expovet) en Wallonië (Vétérinexpo) door. AMCRA verdeelt haar krachten en zal dus aanwezig zijn op beide beurzen.

Op 27 juni organiseerde AMCRA in samenwerking met het Federale Voedselagentschap, het Federale Geneesmiddelenagentschap, de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid en Sciensano een tweeledige infodag.

27 juni laatstleden nam Prof. Dr. Jeroen Dewulf afscheid als voorzitter en bestuurder van AMCRA. Jeroen Dewulf stond als medeoprichter aan de wieg van AMCRA in 2012 en tekende sindsdien mee de krijtlijnen uit van het veterinair antibioticumbeleid in België. Hiermee komt er een einde aan een lang en succesvol voorzitterschap. De opvolging werd echter verzekerd; de fakkel werd doorgegeven aan Prof. Dr. Dominiek Maes. Dominiek Maes is Hoogleraar Varkensgezondheidszorg aan de faculteit diergeneeskunde van de Universiteit Gent en verzorgt aldus ook de vertegenwoordiging van de UGent binnen de Raad van Bestuur van AMCRA.

Het World Organisation for Animal Health (WOAH), het voormalige OIE, publiceerde in mei hun rapport over het antibioticumgebruik bij dieren wereldwijd. Sindsdien hebben ze ook een interactieve tool ontwikkeld, genoemd ANIMUSE.

AMCRA helpt mee met het rekruteren van dierenartsen die hun steentje willen bijdragen aan wetenschappelijke onderzoek!

In 2022 daalde de verkoop van antibiotica in de diergeneeskunde sterk ten opzichte van 2021: - 24,5% voor de totale verkoop, - 36% voor de met antibiotica gemedicineerde voeders en - 55,3% voor colistine. Deze resultaten worden vertaald in een cumulatieve daling van - 58,2% ten opzichte van 2011 (het referentiejaar). Een negatieve noot is de lichte stijging van +1,1% in de verkoop van de kritisch belangrijke antibiotica. De monitoring van het antibioticumgebruik op het niveau van de veehouderijen toont in 2022 een daling bij varkens en vleeskalveren. De resultaten zijn minder gunstig bij pluimvee.

De World Organisation for Animal Health (WOAH) rapporteert het antibioticumgebruik bij dieren wereldwijd voor landen die lid zijn van deze organisatie. Het is het zevende rapport van de WOAH (opgericht als OIE) dat antibioticumgebruiksgegevens op dergelijke grote schaal weergeeft. Honderdzevenenvijftig landen over de hele wereld dienden data in voor 2021 over hun antibioticumgebruik bij dieren. Tetracyclinen blijven wereldwijd de meest gebruikte antibioticumklasse in de diergezondheid, en hoewel sommige antibioticumklassen die voor gebruik bij de mens van cruciaal belang worden geacht, nog steeds worden gebruikt, vertegenwoordigen zij slechts een klein deel van het totaal gebruik.

Gegevens over antimicrobiële resistentie (AMR) van zoönotische en indicatorbacteriën bij mensen, dieren en levensmiddelen worden jaarlijks verzameld door de EU-lidstaten en de rapporterende landen. Deze gegevens worden gezamenlijk geanalyseerd door het Europese Voedselagentschap (EFSA) en het Europese Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) en gepresenteerd in een jaarlijks samenvattend verslag van de Europese Unie.

AMCRA heeft haar activiteitenverslag voor 2022 gepubliceerd. U vindt er de activiteiten en realisaties voor het voorbije jaar 2022

De maatregel in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van het Departement Landbouw en Visserij rond reductie van antibioticagebruik is een initiatief van de Vlaamse overheid.

Na de druk van het formularium in boekformaat voor de diersoorten varkens en pluimvee is nu ook het rundveeformularium voor dierenartsen beschikbaar in geprinte versie. Dierenartsen die geïnteresseerd zijn in de pocketvorm van het formularium kunnen hiervoor hun naam en adres doorgeven via het info@amcra.be adres. We zenden u dan gratis het formularium toe. Indien u nog niet beschikt over het formularium varken en pluimvee, en u dit ook graag wilt ontvangen, laat het ons weten. Indien niet, dan zenden we u enkel het formularium rundvee.

De registratie van voorgeschreven, verschafte of toegediende antibiotica bij rundvee is in 2022 in een stroomversnelling gekomen. De registratie voor vleesvee is reeds sinds 1 april 2022 van toepassing via het Belbeef lastenboek. In de loop van 2023 zal de registratie bij rundvee ook wettelijk verplicht zijn.

Deze richtlijnen geven aanbevelingen met betrekking tot de perioperatieve antibioticumbehandeling bij de keizersnede, de meest uitgevoerde chirurgische ingreep bij rundvee in België.

AMCRA was aanwezig op de Agriflanders beurs van 12 tot 15 januari 2023. Plattelands-tv kwam langs op onze stand en interviewde Jeroen Dewulf, voorzitter van AMCRA.

Op 18 november lanceerden de FOD Volksgezondheid, AMCRA en de federale en regionale gezondheidsautoriteiten een grote One health sensibiliseringscampagne rond de risico’s van antimicrobiële resistentie.

AMCRA heeft recent aanpassingen gedaan in de opbouw van het e-formularium en werkt momenteel aan een nieuwe applicatie om de toegankelijkheid te verhogen! Zo kan elke dierenarts het formularium overal gebruiken.

In 2021 verscheen voor het eerst het BELMAP-rapport, het Belgische "One Health"-rapport over antibioticaresistentie. Dit rapport heeft als doel de resultaten en trends van de bestaande monitoringprogramma’s bij mensen, voedselproducerende dieren, de voedselketen en het leefmilieu samen te vatten, mogelijke lacunes te identificeren en algemene aanbevelingen te formuleren om de monitoring te verbeteren.

Dit advies heeft tot doel aanbevelingen te geven met betrekking tot perioperatieve antibioticabehandelingen bij de keizersnede, de meest uitgevoerde chirurgische ingreep bij rundvee in België.

Het Europese Geneesmiddelenagentschap heeft haar 12de rapport gepubliceerd over de verkoopcijfers van antibiotica voor dieren in 31 Europese landen in 2021 (ESVAC-rapport). Dit rapport toont dat de verkoop van antibiotica bij dieren in Europa met 46,5 % daalde tussen 2011 en 2021, gebaseerd op 25 landen die data konden aanleveren voor die volledige periode. Van de 31 rapporterende landen staat België op de 10de plaats van de grootste gebruikers.
Wat betreft de kritische belangrijke antibiotica voor de mens, werden ook enkele belangrijke dalingen vastgesteld.

Het Europese Voedselagentschap (EFSA) heeft een wetenschappelijk advies gepubliceerd waarin het risico van verspreiding van antimicrobiële resistentie onder pluimvee, varkens en runderen tijdens het vervoer tussen bedrijven of naar slachthuizen wordt beoordeeld.

Van 18 tot 24 november 2022 is het de internationale week van de sensibilisering voor verstandig gebruik van antibiotica, ook bij dieren! Naar aanleiding hiervan wordt de nieuwe sensibilisatiecampagne “One Health” in België gelanceerd, waarbij dierenartsen en andere gezondheidswerkers een centrale rol krijgen.

De Europese Unie (EU) publiceerde in juli 2022 de uitvoeringsverordening met de lijst van antimicrobiële stoffen of groepen van antimicrobiële stoffen die zijn voorbehouden voor de behandeling van bepaalde infecties bij de mens, overeenkomstig de Verordening (EU) 2019/6 van het Europees Parlement en de Raad. Met antimicrobiële stoffen worden zowel antibiotica, antimycotische, antivirale en antiprotozoaire middelen bedoeld. Momenteel is er geen antimycotisch middel in de lijst opgenomen.

Spenen van biggen is een kritische periode die niet op elk bedrijf even vlot verloopt. Toch heeft een varkenshouder er alle baat bij om zijn biggen in de best mogelijke omstandigheden te spenen. Bigkwaliteit heeft niet alleen een belangrijke impact op de technische prestaties van het bedrijf, maar ook op de algemene gezondheidstoestand.

In 2021 tonen alle indicatoren die de verkoop van antibiotica in de diergeneeskunde in België beschrijven, een daling ten opzichte van 2020: -8,4% voor de totale verkoop, -12,3% voor colistine, -12,9% voor de met antibiotica gemedicineerde voeders en -42,8% voor de kritisch belangrijke antibiotica. Het percentage alarmgebruikers moet evenwel aandachtig opgevolgd worden in de varkens- en vleeskalversector.

M-teamUGent, DGZ, Hooibeekhoeve en ILVO willen binnen een VLAIO-ondersteund project een grote veldproef voorbereiden rond selectief behandelen van niet-ernstige klinische mastitisgevallen op basis van sneltesten voor kiemgroei. Buitenlandse ervaringen met dit nieuwe concept zouden zo ook op Vlaamse melkveebedrijven uitgerold kunnen worden. Binnen dit project zal nagegaan worden wat de impact is op het antibioticumgebruik, de uiergezondheid en de melkproductie.

De World Organisation for Animal Health (WOAH) rapporteert het antibioticumgebruik bij dieren wereldwijd voor landen die lid zijn van deze organisatie. Het is het zesde rapport van de WOAH (opgericht als OIE) dat antibioticumgebruiksgegevens op dergelijke grote schaal weergeeft. Honderdzevenenvijftig landen over de hele wereld dienden data in voor 2020 over hun antibioticumgebruik bij dieren. Tetracyclinen blijven wereldwijd de meest gebruikte antibioticumklasse in de diergezondheid, en hoewel sommige antibioticumklassen die voor gebruik bij de mens van cruciaal belang worden geacht, nog steeds worden gebruikt, vertegenwoordigen zij slechts een klein deel van het totaal gebruik. Negenenzestig procent van de deelnemende landen zegt geen antimicrobiële stoffen als groeibevorderaar te gebruiken. Ook is er aanzienlijke vooruitgang geboekt met de geleidelijke stopzetting van het gebruik van enkele antibiotica met hoogste prioriteit, zoals colistine. Gebaseerd op kilogrammen dierlijke biomassa, blijft het gebruik van antimicrobiële middelen bij voedselproducerende dieren in de loop van de tijd wereldwijd dalen. Alle deelnemende landen hebben belangrijke vooruitgang geboekt en verdere inzet is nog steeds nodig om te komen tot een duurzaam gebruik ervan.

Bent u dierenarts en wenst u een opleiding te volgen over een actueel thema?

AMCRA biedt u volgende webinar aan: “One Health: dierenartsen op de eerste lijn!”

Drie goeie redenen om deze webinar te volgen:
- Wetenschappelijke inhoud specifiek gericht op dierenartsen

- Bijscholing erkend door de NGROD: 2 EBP na geslaagde evaluatietoets

- Mogelijkheid om vragen te stellen aan het einde van de webinar

AMCRA ontwikkelde 10 e-learning modules onder de vorm van videofragmenten om elkeen die geïnteresseerd is in het onderwerp visueel te informeren over het probleem en de aanpak van antibioticumresistentie.

In de loop van 2021 en begin 2022 werden door AMCRA webinars ontwikkeld voor de belangrijkste voedselproducerende diersoortsectoren: varken, pluimvee en rundvee.

Heeft u deze webinars voor dierenartsen en veehouders over diverse problematieken gemist? Geen nood! U kunt de afzonderlijke topics herbekijken via het YouTube kanaal van AMCRA!

Om de selectiedruk te beperken en de ontwikkeling en de verspreiding van antibioticumresistentie bij bacteriën van runderen te vermijden, dient groepsbehandeling (metafylaxie) beperkt te worden en nooit als standaardbehandeling ingezet te worden. Preventief antibioticumgebruik is bovendien niet langer toegestaan sinds 28 januari 2022 (Verordening EU 2019/6). AMCRA ontwikkelde een advies met maatregelen voor de rundveesector rond groepsbehandelingen met antibiotica. De werkgroep is van mening dat een combinatie van verschillende strategieën en maatregelen het beste effect zal hebben bij het verminderen van de nood aan groepsbehandelingen. Om de dierenarts en veehouder makkelijk wegwijs te maken in de nieuwe aanbevelingen, werd een eenvoudige beslissingsboom opgemaakt.

Antibiotica worden bij pluimvee uitsluitend in groep toegediend. Dit resulteert in een grote selectiedruk op de microbiota van pluimvee. Preventief antibioticumgebruik is bovendien niet langer toegestaan sinds 28 januari 2022 (Verordening EU 2019/6). AMCRA ontwikkelde een advies met maatregelen voor de pluimveesector rond groepsbehandelingen met antibiotica. De werkgroep stelt via een eenvoudige beslissingsboom de te volgen stappen voor die van toepassing moeten zijn op het gebruik van antibiotica in een groep pluimvee, in het bijzonder bij de behandeling van Enterococcose en bacteriële enteritis.