U heeft het ongetwijfeld al opgepikt uit een van de vele mediakanalen: One Health is en blijft een hot topic voor de komende maanden en jaren.

Meer dan ooit hebben dierenartsen, als professionele gezondheidsverzorgers, hierin een centrale rol te spelen.

Ook in uw dagelijks activiteiten kunt u concrete bijdragen leveren en anderen sensibiliseren.

Antibiotica worden bij pluimvee uitsluitend in groep toegediend. Dit resulteert in een grote selectiedruk op de microbiota van pluimvee. De werkgroep is van mening dat er enerzijds minder antibiotica moeten gebruikt worden, maar dat anderzijds een verantwoorde keuze van het antibioticum primordiaal is.

Dit advies vertrekt van een online enquête bij praktiserende dierenartsen om na te gaan of en in welke mate de verpakkingsgrootte van antibiotica een rol speelt bij het voorschrijf- en verschaffingsgedrag van dierenartsen in België. Verder werd er gepeild of er als dusdanig nood is aan kleinere verpakkingen voor bepaalde antibacteriële substanties en diersoorten. Driehonderd en dertien dierenartsen actief in verschillende sectoren in België namen deel aan deze enquête.

De nieuwste barometerresultaten evolueren opnieuw in positieve richting. Zo blijkt uit de daling in de totale tonnen antibiotica geregistreerd voor de periode april 2020 – maart 2021. Dit is goed nieuws wetende dat de laatste twee barometerresultaten stagnerende tot zelfs licht stijgende tendensen lieten zien.

Bent u praktijkdierenarts voor honden en katten en beschikt u nog niet over een poster met richtlijnen voor verantwoord antibioticumgebruik bij hond en kat? Vraag dan nu de hernieuwde editie aan via het info@amcra.be adres!

Het Europees Parlement heeft zich met een grote meerderheid uitgesproken tegen de motie ingediend door het ENVI (Europese commissie van milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid), die inging tegen de EU Commission delegated act, betreffende de criteria die moeten gehanteerd worden om bepaalde antibiotica te mogen inzetten. AMCRA is opgelucht over de uitkomst van de stemming en wenst in deze context andermaal het belang te onderstrepen van een verantwoord gebruik van deze middelen om hun gebruik in de toekomst te kunnen blijven verzekeren.

De Biocheck.UGent heeft een podcast gelanceerd om uiteenlopende bioveiligheidsthema’s te bespreken. Het gaat over belangrijke onderwerpen zoals optimaal spenen, drinkwaterkwaliteit, een goede reiniging en ontsmetting, ongediertebestrijding en zo veel meer.

Het 3de JIACRA rapport bevat de resultaten van uitgebreide analyses van antibioticumgebruik- en resistentiedata bij bacteriën afkomstig van mens en dier in de Europese Unie. Doel is om verbanden op te sporen tussen humaan en veterinair antibioticumgebruik enerzijds en het voorkomen van antibioticumresistentie bij bacteriën van mens en dier.

In het Europees parlement zal er in de komende week een stemming plaatsvinden over het gebruik van antibiotica in de diergeneeskundige sector. Het gaat meer bepaald over het gebruik van de polymyxines, macroliden, fluoroquinolones en 3de/4de generatie cefalosporines, die strikt voorbehouden zouden blijven voor gebruik bij mensen. AMCRA, het kenniscentrum die overheid en sectoren adviseert met betrekking tot verantwoord antibioticumgebruik in België bij dieren, is niet akkoord met het ontzeggen van deze belangrijke antibiotica voor diergeneeskundig gebruik en vreest een negatieve impact op de gezondheid en het welzijn van dieren. AMCRA roept de leden van het Europees parlement op om de motie te verwerpen en de EU Commission delegated act in zijn huidige vorm te aanvaarden.

AMCRA of het Kenniscentrum inzake antibioticumgebruik en -resistentie bij dieren is een vzw die in 2012 opgericht werd met als doel te streven naar een rationele reductie van antibioticumgebruik bij dieren in België door analyse, communicatie en sensibilisering van de betrokken partners. Dit om de verdere spreiding van antibioticumresistentie een halt toe te roepen. AMCRA en zijn partners legden de bouwstenen voor het eerste Antibioticumconvenant tussen overheid en sectoren, en bepaalden in grote mate de nieuwe verregaande reductiedoelstellingen in het tweede Antibioticumconvenant dat tot en met 2024 loopt. De weg naar een duurzaam antibioticumbeleid die AMCRA en haar partners al in 2012 ingeslagen zijn, wordt integraal verder gezet in het Nationale Actieplan “One Health” die België zal lanceren. Er moet nog een hele weg afgelegd worden, maar de veehouderij is absoluut betrokken bij deze “One Health” aanpak.

Het einde van het eerste antibioticumconvenant 2016-2020 wordt gekenmerkt door het ruimschoots behalen van de reductiedoelstelling voor het gebruik van met antibiotica gemedicineerde voeders. Ook het totale gebruik van antibiotica en het gebruik van de kritisch belangrijke antibiotica daalde sterk tussen 2011 en 2020. Toch worden de vooropgestelde doelen hier niet behaald, aangezien in 2020 het totale gebruik niet verder daalde en het gebruik van de kritisch belangrijke antibiotica zelfs sterk steeg ten opzichte van 2019. De betrokken overheden en de betrokken partijen tonen door de ondertekening van een nieuw convenant voor de periode van 2021-2024 hun ambitie om in het kader van de strijd tegen antibioticumresistentie verder samen te werken richting een verminderd antibioticumgebruik.

De nieuwe Barometer resultaten, van het eerste kwartaal van 2019 (’19-Q1) t.e.m. het vierde kwartaal van 2020 (’20-Q4), bevestigen eerdere trends van een toegenomen antibioticumgebruik in de door Sanitel-Med geregistreerde diersoorten. Een stijging in antibioticumgebruik in 2020 tekent zich af ten opzichte van 2019. Deze stijging is zichtbaar op het vlak van het totale antibioticumgebruik. Zorgwekkender is ook de blijvende stijging van het fluoroquinolonegebruik bij pluimvee. Het behalen van de antibioticumreductiedoelstellingen komt hiermee ernstig in het gedrang.

AMCRA publiceerde onlangs een advies omtrent het rationeel gebruik van antibiotica bij het droogzetten van melkkoeien. Eén van de richtlijnen betreft de keuze van het antibioticum, waarbij in de afwezigheid van een etiologische diagnose, idealiter een Gram + smalspectrumantibioticum als voorkeurstherapie gekozen wordt. Dit omwille van het feit dat Gram + bacteriën een grote meerderheid van de geïsoleerde ziektekiemen vormen in geval van subklinische mastitis (de ziektekiemen die een probleem vormen in de meeste van de huidige infecties vóór droogzetting). Aangezien op basis van de gepubliceerde gegevens door MCC-Vlaanderen en ARSIA, de prevalentie van resistentie van deze bacteriën tegen smalspectrum antibiotica laag is, kan in de afwezigheid van een etiologische diagnose, het gebruik van breedspectrum antibiotica en van kritische antibiotica voor de behandeling van de huidige infecties bij droogzetting verminderd en vervangen worden door een Gram + smalspectrummiddel.

Heeft u de webinar voor pluimveehouders en dierenartsen met als titel ‘Naar een pluimveehouderij met een lager antibioticumgebruik’ gemist of wilt u de ene of andere presentatie nog een keertje herbekijken? Deze webinar werd opgenomen en als verschillende videofragmenten voor u klaar gezet op het AMCRA YouTube kanaal.

DGZ lanceerde onlangs in nauwe samenwerking met ARSIA de FarmFit app, een applicatie voor dierenartsen en veehouders. Garandeer een vlotte bedrijfsmonitoring en ga als dierenarts samen met de veehouder voor een “fitte farm” met FarmFit. FarmFit werd voor én samen met gebruikers uit de praktijk ontwikkeld. Er bleek een grote behoefte aan een gebruiksvriendelijke, digitale opvolging van bedrijfsbezoeken, op een mobiele manier.

Het vijfde rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie voor dieren (OIE) rapporteert antibioticumgebruiksdata wereldwijd ten opzichte van de biomassa voor het jaar 2017. Voor het eerst wordt ook een trend gerapporteerd in de gebruiksdata op globaal niveau. Deze trend toont een afname wereldwijd van 34% tussen 2015 en 2017 wat betreft de gebruiksdata van antibiotica voor 69 landen uitgedrukt in mg antibiotica / kg biomassa.

Het ‘European Network for Optimization of Veterinary Antimicrobial Treatment’ ENOVAT wil het gebruik van antibiotica in de diergeneeskunde optimaliseren door de focus te leggen op richtlijnen over een goed antibioticumgebruik en door de microbiologische diagnostische procedures te verfijnen. Hiervoor willen ze onder meer eerst een stand van zaken opmaken van de huidig beschikbare diergeneeskundige richtlijnen en microbiële diagnostische praktijken doorheen Europa. Dit moet leiden tot de ontwikkeling van een ‘standaard’ voor richtlijnen in Europa.

Met het oog op een verdere afname van antibioticumgebruik in de diergeneeskunde werden voor de diersectoren met het hoogste antibioticumgebruik, met name de varkens-, vleeskippen- en vleeskalversector, reductiepaden opgesteld. Deze reductiepaden voor antibioticumgebruik vormen een essentieel deel van de Visie AMCRA 2021-2024 en het recent afgesloten Antibioticaconvenant 2021-2024.

Door een logo te ontwerpen voor het formularium wil AMCRA nogmaals de aandacht vestigen op de richtlijnen voor het antibioticumgebruik in België. Het formularium bestaat sinds 2016 in een digitale versie, toegankelijk via www.e-formularium.be. Door het tonen van de kleurcodes in het logo worden dierenartsen herinnerd aan de classificatie van antibiotica in geel, oranje en rood. Zo wordt de toepassing van de kleurcodes getriggerd bij elke gebruiker van het formularium. Vanaf nu is het logo ook te vinden op de website van het formularium.

Het Europese Voedselagentschap (EFSA) heeft de antibioticaresistentiecijfers afkomstig van verschillende zoönotische en indicatorbacteriën, jaarlijks verzameld op niveau van de Europese Unie lidstaten, gepubliceerd in een ‘EU summary’ rapport. Dit rapport toont data voor de jaren 2018 en 2019 en dit voor pluimvee, karkassen en -vlees (2018) en varkens en kalveren jonger dan 1 jaar (2019). In de monitoring worden zowel Salmonella, Campylobacter en indicator Escherichia coli stammen, alsook resultaten van de monitoring van ESBL‐/AmpC‐/carbapenemase‐producerende E. coli stammen gepresenteerd. Sommige lidstaten leverden ook data over de prevalentie van methicilline‐resistente Staphylococcus aureus (MRSA) in dieren en voedsel aan, eventueel aangevuld met data over resistentie tegen andere antibiotica bij MRSA.

AMCRA heeft haar activiteitenverslag voor 2020 gepubliceerd. U vindt er de activiteiten en realisaties voor het voorbije jaar 2020.

dinsdag 13/04/2021 van 20u tot 21u30

Het gebruik van antibiotica bij vleeskippen doen dalen, vormt een ware uitdaging. Het vergt een aangepast management en een andere manier van werken in verschillende facetten van de bedrijfsvoering. Relatief eenvoudige maatregelen kunnen echter al helpen om geleidelijk aan richting minder antibioticumgebruik te evolueren. Preventie en ‘enkel behandelen als het moet’ is de boodschap. Houders van vleeskippen en hun dierenartsen worden uitgenodigd om deze infoavond bij te wonen en meer te weten te komen over hoe minder antibiotica gebruikt kunnen worden in de dagdagelijkse werking op het vleeskippenbedrijf.

Er worden 1.5 erkende bijscholingspunten voorzien door de NGROD.

Deze webinar is erkend door het FAVV voor 1,5 uur opleiding voor BMO’ers.

Heeft u als dierenarts geregeld de ‘kleine zoogdieren’, zoals het konijn, de fret, de cavia, … op bezoek voor behandeling van bepaalde aandoeningen?

In de melkveesector wordt het grootste aandeel van de gebruikte antibiotica ingezet voor de uiergezondheid. Antibioticahoudende droogzetpreparaten vertegenwoordigen een groot gedeelte van de gebruikte intramammaire producten en worden vaak profylatisch of metafylactisch aangewend. Ze bevatten ook vaak breedspectrum middelen. Om die redenen werd door AMCRA advies opgesteld over het rationeel gebruik van antibiotica bij het droogzetten van melkkoeien.

Sinds 1 maart is AMCRA officieel ondergebracht op een nieuwe locatie aan de Galileelaan te 1210 Brussel. Ook de FOD Volksgezondheid, het Geneesmiddelenagentschap en andere instanties zijn daar nu gehuisvest. Gezien echter de nog steeds geldende COVID-19 maatregelen kunt u de AMCRA staf nog steeds enkel digitaal bereiken via info@amcra.be.
Ten geschikte tijde kijken wij er uiteraard naar uit om u te mogen ontmoeten in een vernieuwde omgeving!

AB Register en Sanitel-Med stelden in de afgelopen weken nieuwe benchmarkrapporten ter beschikking voor de pluimveehouders in België. In deze rapporten wordt het reductiepad voor de braadkippensector voor het eerst geïmplementeerd. De reductiepaden voor AB-gebruik vormen een essentieel deel van de Visie AMCRA 2021-2024 en het recent afgesloten Antibioticaconvenant 2021-2024.

Het AMCRA ‘formularium voor verantwoord gebruik van antibacteriële middelen bij dieren’ is online beschikbaar (e-formularium) voor de diersoorten varkens, pluimvee, rundvee, hond, kat en paard. Een beperkt aantal exemplaren van het AMCRA formularium is nu ook beschikbaar voor dierenartsen in een boekje formaat en dit voor de diersoorten varkens en pluimvee.

Sinds kort zijn er online interactieve lessen rond bioveiligheid beschikbaar in het Nederlands door de Biocheck.UGent. Grijp nu uw kans om uw kennis bij te schaven rond diverse bioveiligheidstopics!

In februari publiceerde AMCRA een advies over maatregelen rond de preventie van speendiarree bij biggen. Gezien het verbod op het gebruik van zinkoxide sinds eind 2020 is dit advies actueler dan ooit.

Na het eerste convenant 2016-2020 is dit tweede “Convenant betreffende het verantwoord gebruik van antibiotica bij dieren”, opgesteld tussen de federale overheid en de betrokken partijen in de strijd tegen antibioticaresistentie, ondertekend door de minister van Landbouw, David Clarinval, de minister van Volksgezondheid, Frank Vandenbroucke (die daarbij tevens het FAVV, de FOD Volksgezondheid en het FAGG vertegenwoordigen waarover zij de voogdij uitoefenen in functie van hun bevoegdheden), AMCRA en 21 verschillende partners die betrokken zijn bij het gebruik van antibiotica bij dieren (landbouworganisaties, dierenartsenverenigingen en Orde der Dierenartsen, pharma.be, Belgian Feed Association, beheerders van lastenboeken, dierengezondheidsverenigingen).

Groepsbehandelingen met antibiotica worden frequent toegepast bij varkens, voornamelijk bij speenbiggen en vleesvarkens. De varkenssector heeft zich, met het vastleggen van de sectorspecifieke reductiedoelstellingen, geëngageerd om het gebruik verder te doen afnemen. Binnen een AMCRA werkgroep werd nagedacht over aanbevelingen ter vermindering van het gebruik van antibiotica in groep.

Sinds haar oprichting in 2012 erkent AMCRA, het ‘Kenniscentrum voor antibioticumgebruik en -resistentie bij dieren’, de centrale rol van de dierenarts in de strijd tegen antibioticumresistentie. Na de aankondiging van een nieuw reductieplan voor antibioticumgebruik in de diergeneeskunde in België – de Visie 2024, is AMCRA verheugd om nu ook twee nieuwe leden in haar Raad van Bestuur (RvB) te mogen verwelkomen. Het gaat over twee dierenartsenverenigingen, met name ‘Union Professionnelle Vétérinaire’ (UPV) en SAVAB-Flanders.

De nieuwe Barometer resultaten, van het vierde kwartaal van 2018 (’18-Q4) t.e.m. het derde kwartaal van 2020 (’20-Q3), wijzen opnieuw op een toegenomen antibioticumgebruik in 2020 ten opzichte van dezelfde periode eind vorig jaar. Deze stijging is zichtbaar op het vlak van het totale antibioticumgebruik. Zorgwekkender is ook de blijvende stijging van het fluoroquinolonegebruik. Het behalen van de antibioticumreductiedoelstellingen komt hiermee ernstig in het gedrang.

PneumoNEE, het nieuwe project rond de ontwikkeling en toepassing van hulpmiddelen om longontsteking bij kalveren op te sporen en gericht te behandelen op maat van het individuele dier, is van start gegaan. Doel is om de Vlaamse rundveesector bij te staan in de transitie van groepsbehandeling naar een individuele behandeling, bij aanwezigheid van luchtweginfecties bij kalveren, en dit op maat van de ziekteverwekker en het individuele dier.

De ‘European Joint Action on Antimicrobial Resistance and Healthcare-Associated Infections’ (EU-JAMRAI) ontwikkelde een didactisch kaartspel onder de vorm van een digitale applicatie, genaamd Micro-Combat game App, om de jeugd op een speelse manier vertrouwd te maken met verantwoord gebruik van antibiotica.

Op 09/12/2020 is het herstelde Koninklijk Besluit van 21/07/2016 in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd (http://www.ejustice.just.fgov.be/eli/besluit/2020/12/04/2020044069/staatsblad). De condities voor het gebruik van kritische antibiotica bij voedselproducerende dieren zijn dus vanaf publicatiedatum weer van kracht.

Het Horizon 2020 project NETPOULSAFE - Networking European poultry actors for enhancing the compliance of biosecurity measures for a sustainable production – is officieel van start gegaan op 1 oktober 2020. Het project heeft als doel om de naleving van de bioveiligheid in de pluimveehouderij te verbeteren door ondersteunende maatregelen samen te stellen, te valideren en te delen.

Het Verbond voor Pluimvee, Eieren en Konijnen vzw (VEPEK) is een interprofessionele organisatie die bestaat uit de verschillende schakels van de Pluimvee- en Konijnenhouderij. Naar aanleiding van de internationale week van de sensibilisering voor verstandig gebruik van antibiotica publiceerde VEPEK een persbericht over een nieuw ambitieus tienpuntenreductieplan. Bedoeling is om terug aan te knopen met een verdere daling van het antibioticumverbruik.

Van 18 tot 24 november 2020 is het de internationale week van de sensibilisering voor verstandig gebruik van antibiotica. Het gebruik van antibiotica bij dieren is de laatste jaren fors gedaald. Er wordt echter een alarmerende evolutie gezien in het antibioticumgebruik bij pluimvee. Het totale gebruik en het gebruik van de kritisch belangrijke quinolones bij pluimvee in het bijzonder tonen een toename. Deze ongunstige cijfers zijn duidelijk in tegenstelling met de 2020-doelstellingen en de nieuwe 2024-doelstellingen.

ARSIA heeft de resultaten van de antibiogrammen voor 2019 gepubliceerd in haar rapport ‘Antibiogrammes’. Hiermee wenst ze evoluties in het voorkomen van antibioticumresistentie voor de meest geïsoleerde pathogenen bij rundvee tussen de periode ‘2014-2016’ en ‘2017-2019’ weer te geven. Het gaat over Escherichia coli, Salmonella Typhimurium en S. Dublin, verschillende Pasteurellaceae (Pasteurella multocida, Mannheimia haemolytica en Histophilus somni) en de belangrijkste mastitisverwekkers (E. coli, Streptococcus uberis, S. dysgalactiae, S. agalactiae, S. aureus, …).

De periode rond het spenen is een moeilijke, kritische fase voor biggen. Op veel bedrijven zien we dan problemen opduiken met speendiarree of andere gezondheidsproblemen. Dikwijls zijn hierdoor ook de technische prestaties ondermaats. Momenteel wordt nog vaak naar antibiotica gegrepen om deze problemen te voorkomen, maar dit moeten we proberen af te bouwen. Op het einde van dit jaar zal ook het preventieve gebruik van zinkoxide niet meer toegelaten zijn. Hoog tijd om nu al te zoeken naar alternatieve methodes om de speenfase probleemloos door te komen! Je kan je hierbij laten begeleiden via het demoproject “Optimaal speenmanagement: gerichte coaching naar een betere gezondheidsstatus”, gesteund door het Departement Landbouw en Visserij.

Het Europese Geneesmiddelenagentschap heeft haar 10de rapport gepubliceerd over de verkoopcijfers van antibiotica voor dieren in 31 Europese Unie lidstaten in 2018 (ESVAC-rapport). Dit rapport toont dat de verkoop van antibiotica bij dieren met meer dan 34% daalde tussen 2011 en 2018 in Europa. Een sterke daling in onder meer de verkoop van polymyxines (-70%) is erg positief. Ook het gebruik van andere antibiotica, door de Wereldgezondheidsorganisatie geklasseerd als kritisch belangrijke antibiotica met hoogste prioriteit, toont een substantiële daling: -24% voor de 3de/4de generatie cefalosporines, -4% voor de fluoroquinolones en -74% voor andere quinolones (zoals nalidixinezuur).

Een verbeterde bioveiligheid kan veehouders helpen om minder antibiotica te gebruiken op hun veehouderij. Voorkomen is immers steeds beter dan genezen! Wilt u uw kennis over bioveiligheid verbeteren? Bent u benieuwd hoe u bioveiligheid kan toepassen op uw bedrijf?

Elk kwartaal publiceren FAGG en AMCRA, op basis van de verplichte registratie van antibioticumgebruik in Sanitel-Med, de 'barometer antibioticagebruik'. De huidige barometer toont de resultaten van het derde kwartaal van 2018 (’18-Q3) t.e.m. het tweede kwartaal van 2020 (’20-Q2). De negatieve trend die in de eerste maanden van 2020 werd opgemerkt, is jammer genoeg geen tijdelijk fenomeen. De nieuwste resultaten tonen dat het totale gebruik, geregistreerd in Sanitel-Med, gestegen is bij pluimvee en vleeskalveren, maar dat ook het gebruik van de fluoroquinolones is toegenomen bij pluimvee. Het gebruik van colistine kent ook een toename in de pluimvee, terwijl deze wel verder daalt bij varkens en vleeskalveren. Het gebruik van zinkoxide bij varkens neemt af, wat gezien de uitfasering van zinkoxide tegen eind 2020 een positief signaal is.

Deze ongunstige evolutie vraagt dringend om een vernieuwde inspanning van dierenartsen en veehouders om het tij te keren.

Bacteriële enteritis is de voornaamste indicatie waarvoor antibacteriële behandelingen ingezet worden bij pluimvee. Recent werden voor deze indicatie aanpassingen doorgevoerd in het e-formularium over wanneer antibiotica geïndiceerd zijn. De rol van antibiotica in deze pathologie is niet eenduidig. Rekening moet gehouden worden met het mogelijks triggeren van het ontstaan van een dysbiosis na de toediening van therapeutische dosissen antibiotica en dit door een verstoring van de microbiota. Daarom wordt in deze vernieuwde versie een antibioticatherapie pas aanbevolen bij een ernstige ontsteking. De mate van ernst wordt beoordeeld via macroscopische scoring van de darmen. Een score hoger dan 5 wijst op een ernstige enteritis.

Het Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI, vzw) publiceert jaarlijks het Vetcompendium met farmacotherapeutische informatie van alle diergeneesmiddelen die in België in de handel zijn. Gedurende meer dan 20 jaar werd dit diergeneesmiddelenrepertorium gratis verzonden naar alle Belgische dierenartsen en apothekers.
Vanaf 2021 wordt het Vetcompendium enkel nog op aanvraag verzonden naar dierenartsen en apothekers.

Dierenartsen kunnen voortaan nagaan hoe en welke stalen kunnen genomen worden in het kader van de diagnostiek van bacteriële aandoeningen. Het e-formularium van AMCRA krijgt hiervoor per indicatie bij varkens, pluimvee en rundvee een extra luik waarin dit alles duidelijk wordt uitgelegd.

Dierengezondheidszorg Vlaanderen heeft de resultaten gepubliceerd van de antibiogrammen die ze uitvoeren op bacteriële stammen, geïsoleerd bij klinisch zieke dieren. Zo wordt een overzicht gecreëerd van de mate waarin klinische stammen resistent zijn tegenover een panel aan geteste antibiotica.

Vroeg spenen (< 24 dagen) werd reeds in verschillende studies beschreven als een belangrijke risicofactor voor speendiarree, en geeft dus aanleiding tot een verhoogd antibioticagebruik bij jonge gespeende biggen. Om het antibioticagebruik terug te dringen, dienen risicofactoren, waaronder een te lage speenleeftijd, voorkomen te worden.

Er is opnieuw een duidelijke daling in het antibioticumgebruik bij dieren in 2019. Dit vertaalt zich ook in een daling van de antibioticumresistentie.

Begin 2019 ging het grootschalige DISARM (Disseminating Innovative Solutions for Antibiotic Resistance Management) project van start onder leiding van het Instituut voor Landbouw, visserij en voedingsonderzoek (ILVO). Vijftien partners uit 19 verschillende landen zijn hierin betrokken en werken samen aan de ontwikkeling van de nodige tools en kennis om de vermindering van antibioticagebruik in de praktijk te realiseren.

Afgelopen maand verspreidde DISARM haar derde nieuwsbrief om een update te geven over haar activiteiten.

Het gebruik van 3de en 4de generatie cefalosporines en fluoroquinolones bij voedselproducerende dieren (uitgezonderd paard) is sinds 2016 geregeld door gebruiksvoorwaarden, gepubliceerd in het Koninklijk Besluit (KB) van 21 juli 2016 (artikelen 66, 67, 68 en 69). Bij een uitbreiding van dit KB naar paarden (voedsel- en niet-voedselproducerende dieren), moet de aandacht worden gevestigd op de bijzondere situatie van antibioticumgebruik bij deze dieren.

Sinds 24 februari hebben varkenshouders die deelnemen aan het Certus lastenboek toegang tot de Nearly Real Time rapportering van het antibioticagebruik op hun bedrijf. Deze NRT rapporteringstool kwam tot stand door AB Register in samenwerking met de data-analyse-eenheid van AMCRA. Het doel van deze tool is om de veehouder de mogelijkheid te geven om het antibioticagebruik op zijn bedrijf op ieder moment van de dag te kunnen evalueren.
Certus grootgebruikers van antibiotica zijn verplicht om een actieplan op te stellen indien ze een rood periodiek bedrijfsrapport ontvangen voor de rapporten P2 en/of P4 voor dat jaar. De statische, periodieke bedrijfsrapporten blijven dus de referentiewaarde voor de opmaak van een actieplan, de NRT-tool is een hulpmiddel om op elk tijdstip het antibioticagebruik te raadplegen.

Vanaf 1 maart 2020 gaan nieuwe maatregelen van kracht binnen alle Belplume lastenboeken (reproductie, opfok legkippen, legkippen en braadkippen). Hierdoor worden pluimveehouders, aangesloten bij het label, verplicht om een actieplan op te stellen wanneer ze volgens het P4 rapport een rode pluimveehouder zijn. Het 2019P4 rapport toont het antibioticagebruik van het ganse jaar 2019. Wanneer de pluimveehouder op basis van zijn gebruik in 2019, tot de 10% hoogste gebruikers behoort, moet hij samen met zijn bedrijfsdierenarts een actieplan opstellen!

Wenst u meer informatie over de nieuwe maateregelen van Belplume? Contacteer dan info@belplume.be

In het laatste M-news van het M-team van de Universiteit Gent worden drie manieren aangestipt om het antibioticumgebruik op een melkveebedrijf te doen dalen.

“Willen we gehoor geven aan de roep van de maatschappij om minder antibiotica te gebruiken, dan moet er gefocust worden op de uiergezondheid!”, aldus het M-team. Op een gemiddeld Vlaams melkveebedrijf wordt immers ongeveer 70% van alle antibiotica ingezet ter preventie of ter behandeling van mastitis.

Mastitis behoort op heden tot de 3 belangrijkste oorzaken van het voortijdig afvoeren van melkkoeien. Deze hoofdzakelijk door bacteriën veroorzaakte infectie leidt dan ook vaak tot stress en frustratie bij de melkveehouder. Bovendien wordt mastitis geassocieerd met verminderde eetlust, een verminderd dierenwelzijn en een verhoogd antibioticagebruik. In dit artikel wordt gefocust op het ‘strategisch behandelen’ van milde klinische mastitisgevallen, waardoor het totale antibioticagebruik bij melkvee kan dalen.

Het gebruik van humaan vergunde antibiotica bij niet-voedselproducerende dieren is mogelijk via de toepassing van het cascadesysteem, indien geen ander diergeneeskundig middel in België is vergund voor de behandeling van de bacteriële infectie bij de betrokken diersoort of een andere diersoort. AMCRA heeft aanbevelingen geformuleerd die ertoe moeten leiden dat het gebruik van deze humaan vergunde antibiotica enkel kan wanneer aan specifieke voorwaarden voldaan is. Hierdoor moet onverantwoord gebruik bij dieren vermeden worden. In het advies worden ook aanbevelingen geformuleerd over de registratie en de controle op het gebruik van humaan vergunde antibiotica bij dieren.

AMCRA (Antimicrobial Consumption and Resistance in Animals) is het federale kenniscentrum met als doel het promoten en ondersteunen van een rationele reductie van antibioticagebruik en een duurzaam antibioticabeleid in de diergeneeskunde in België, om zo een vermindering van antibioticaresistentie te bekomen en de volks- en diergezondheid te beschermen. AMCRA heeft de juridische vorm van een vzw en werkt in opdracht van de federale overheid en de betrokken sectoren. Het is geen onderzoeks-instelling en de belangrijkste output zijn adviezen, presentaties, rapporten, enz. Ter versterking van de ‘data-analyse eenheid’ van AMCRA zijn wij op zoek naar een voltijdse data-analist (m/v/x). Deze eenheid staat in voor de verwerking en rapportering van antibioticagebruik bij dieren, verzameld via nationale en sectorale datacollectiesystemen (‘Sanitel-Med’, ‘AB Register’, ‘BIGAME’).

De betrokken overheden, FAVV en FAGG riepen begin deze maand op om de kritisch belangrijke antibiotica met dezelfde voorzichtigheid te gebruiken zoals vóór de vernietiging van de artikelen 65 tot en met 70 en bijlage IV van het koninklijk besluit van 21 juli 2016. De vernietiging door de Raad van State is tijdelijk en gebeurde omdat België de beperking van het gebruik van vergunde geneesmiddelen niet gemeld heeft aan de Europese Unie.

Dit advies wil het antibioticagebruik in de reisduivensector en geassocieerde risico’s voor dier en mens beschrijven en onder de aandacht brengen. Maatregelen voor een meer verantwoord antibioticagebruik bij reisduiven worden aanvullend besproken. Met dit advies wenst AMCRA te benadrukken dat een verantwoord antibioticagebruik bij alle dieren moet nagestreefd worden.

Door het M-team en de Onderzoekseenheid Mastitis en Melkkwaliteit van de Universiteit Gent* werd de Selectieve Droogzettherapie (SDZT) tool ontwikkeld. Deze tool moet melkveehouders samen met hun dierenarts toelaten om na te gaan of hun melkveebedrijf voldoet aan de voorwaarden om te starten met selectief droogzetten. Vervolgens kunnen ze koeien identificeren die zonder antibiotica kunnen worden drooggezet dankzij een zorgvuldig opgemaakt stappenplan.

De raad van bestuur van de ‘Belgian Feed Association’ (BFA) heeft beslist om een nieuwe maatregel toe te voegen aan haar antibioticabeleid. BFA adviseert en roept de leden mengvoederfabrikanten op om vanaf 1 mei 2019 geen PROMYCINE meer in te mengen bij de productie van gemedicineerde voeders. Promycine is in België momenteel het enige vergunde product dat colistine bevat. Colistine is bij voedselproducerende dieren het enige gebruikte antibioticum dat tot de antibioticaklasse van de polymyxines behoort. Polymyxines werden in 2017 door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geclassificeerd als ‘kritisch belangrijke antibiotica met hoogste prioriteit voor de humane gezondheid’. Hierdoor komt het gebruik ervan bij dieren onder druk te staan.

Door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) werden criteria ontwikkeld om antibiotica te kunnen indelen volgens hun belang voor de volksgezondheid. Dit om het voorzichtig gebruik van antibiotica te verzekeren in de dier- en humane geneeskunde. De WHO bracht in mei 2019 haar 6de revisie uit van de “Critically Important Antimicrobials for Human Medicine”.