De krijtlijnen van het beleid met betrekking tot antibioticumgebruik en -resistentie bij dieren in België.
AMCRA analyseert het antibioticagebruik bij dieren in België, en draagt zo bij tot het benchmarken en sensibiliseren van veehouders en dierenartsen.
AMCRA heeft richtlijnen ontwikkeld voor de dierenarts-practicus voor een rationeel gebruik van antibiotica bij dieren.
Dierenartsen kunnen voortaan nagaan hoe en welke stalen kunnen genomen worden in het kader van de diagnostiek van bacteriële aandoeningen. Het e-formularium van AMCRA krijgt hiervoor per indicatie bij varkens, pluimvee en rundvee een extra luik waarin dit alles duidelijk wordt uitgelegd.
De eerste benchmarkrapporten zijn beschikbaar gesteld voor melkveehouders via AB Register. Veehouders, lid van het IKM-QFL lastenboek, krijgen een overzicht van hun gebruik voor de periode van januari tot en met december 2019. Veehouders worden gevraagd om de resultaten van dit rapport te bespreken met de bedrijfsdierenarts. Samen gaan zij na hoe op het bedrijf het best kan worden gestreefd naar een verantwoord antibioticagebruik. Benchmarkrapporten zullen binnenkort ook beschikbaar worden gesteld aan de veehouders verbonden aan het lastenboek van QFL-QKM via BIGAME. U komt hierover meer te weten in één van onze volgende nieuwsbrieven.
Elk kwartaal publiceren FAGG en AMCRA, op basis van de verplichte registratie van antibioticagebruik in Sanitel-Med, de 'barometer antibioticagebruik'. Hiermee worden, in enkele grafieken, een aantal tendensen met betrekking tot het antibioticumgebruik per diersoort (varkens, pluimvee, vleeskalveren) getoond en vergeleken met voorgaande jaren, telkens met één kwartaal opgeschoven. De huidige barometer toont de resultaten van het tweede kwartaal van 2018 (’18-Q2) t.e.m. het eerste kwartaal van 2020 (’20-Q1). Jammer genoeg is het antibioticagebruik in de eerste maanden van 2020 gestegen in alle sectoren, geregistreerd in Sanitel-Med. Deze ongunstige evolutie vraagt een vernieuwde inspanning van dierenartsen en veehouders om het tij te keren.
Dierengezondheidszorg Vlaanderen heeft de resultaten gepubliceerd van de antibiogrammen die ze uitvoeren op bacteriële stammen, geïsoleerd bij klinisch zieke dieren. Zo wordt een overzicht gecreëerd van de mate waarin klinische stammen resistent zijn tegenover een panel aan geteste antibiotica.
Vroeg spenen (< 24 dagen) werd reeds in verschillende studies beschreven als een belangrijke risicofactor voor speendiarree, en geeft dus aanleiding tot een verhoogd antibioticagebruik bij jonge gespeende biggen. Om het antibioticagebruik terug te dringen, dienen risicofactoren, waaronder een te lage speenleeftijd, voorkomen te worden.
De SDa maakte in juni bekend dat het antibioticagebruik bij dieren in Nederland verder afneemt. In 2019 nam het gebruik bij kalveren, varkens, rundvee en vleeskuikens verder af met respectievelijk 11,3%, 8,2%, 4,9% en 2,2% ten opzichte van 2018. De verkoop laat een totale daling zien van 16.1% tussen 2018 en 2019. De daling ten opzichte van het door de overheid aangewezen referentiejaar 2009 bedraagt nu 69,6%.
Er is opnieuw een duidelijke daling in het antibioticumgebruik bij dieren in 2019. Dit vertaalt zich ook in een daling van de antibioticumresistentie.
Vanuit Sanitel-Med zijn opnieuw benchmarkrapporten beschikbaar gesteld voor de houders van pluimvee (vleeskuikens en leghennen), varkens en vleeskalveren. Zo krijgen alle veehouders, al dan niet lid van een lastenboek, opnieuw inzage in het antibioticagebruik op hun bedrijf. Veehouders dienen de resultaten van dit rapport te bespreken met de bedrijfsdierenarts. Samen gaan zij na hoe op het bedrijf het best kan worden gestreefd naar een verantwoord antibioticagebruik.
Het AACTING consortium organiseert op 3 en 4 december 2020 haar derde internationale conferentie over ‘Quantification, Benchmarking and Stewardship of Veterinary Antimicrobial Usage’ te Hannover, Duitsland.
De ‘call for abstracts’ is open en de deadline voor indienen is 31 juli 2020.
Onderwerpen van de conferentie zijn onder meer:
1. Veterinary Antimicrobial Usage and QuantificationBegin 2019 ging het grootschalige DISARM (Disseminating Innovative Solutions for Antibiotic Resistance Management) project van start onder leiding van het Instituut voor Landbouw, visserij en voedingsonderzoek (ILVO). Vijftien partners uit 19 verschillende landen zijn hierin betrokken en werken samen aan de ontwikkeling van de nodige tools en kennis om de vermindering van antibioticagebruik in de praktijk te realiseren.
Afgelopen maand verspreidde DISARM haar derde nieuwsbrief om een update te geven over haar activiteiten.
Het gebruik van 3de en 4de generatie cefalosporines en fluoroquinolones bij voedselproducerende dieren (uitgezonderd paard) is sinds 2016 geregeld door gebruiksvoorwaarden, gepubliceerd in het Koninklijk Besluit (KB) van 21 juli 2016 (artikelen 66, 67, 68 en 69). Bij een uitbreiding van dit KB naar paarden (voedsel- en niet-voedselproducerende dieren), moet de aandacht worden gevestigd op de bijzondere situatie van antibioticumgebruik bij deze dieren.
Sinds 24 februari hebben varkenshouders die deelnemen aan het Certus lastenboek toegang tot de Nearly Real Time rapportering van het antibioticagebruik op hun bedrijf. Deze NRT rapporteringstool kwam tot stand door AB Register in samenwerking met de data-analyse-eenheid van AMCRA. Het doel van deze tool is om de veehouder de mogelijkheid te geven om het antibioticagebruik op zijn bedrijf op ieder moment van de dag te kunnen evalueren.
Certus grootgebruikers van antibiotica zijn verplicht om een actieplan op te stellen indien ze een rood periodiek bedrijfsrapport ontvangen voor de rapporten P2 en/of P4 voor dat jaar. De statische, periodieke bedrijfsrapporten blijven dus de referentiewaarde voor de opmaak van een actieplan, de NRT-tool is een hulpmiddel om op elk tijdstip het antibioticagebruik te raadplegen.
Vanaf 1 maart 2020 gaan nieuwe maatregelen van kracht binnen alle Belplume lastenboeken (reproductie, opfok legkippen, legkippen en braadkippen). Hierdoor worden pluimveehouders, aangesloten bij het label, verplicht om een actieplan op te stellen wanneer ze volgens het P4 rapport een rode pluimveehouder zijn. Het 2019P4 rapport toont het antibioticagebruik van het ganse jaar 2019. Wanneer de pluimveehouder op basis van zijn gebruik in 2019, tot de 10% hoogste gebruikers behoort, moet hij samen met zijn bedrijfsdierenarts een actieplan opstellen!
Wenst u meer informatie over de nieuwe maateregelen van Belplume? Contacteer dan info@belplume.be
In het laatste M-news van het M-team van de Universiteit Gent worden drie manieren aangestipt om het antibioticumgebruik op een melkveebedrijf te doen dalen.
“Willen we gehoor geven aan de roep van de maatschappij om minder antibiotica te gebruiken, dan moet er gefocust worden op de uiergezondheid!”, aldus het M-team. Op een gemiddeld Vlaams melkveebedrijf wordt immers ongeveer 70% van alle antibiotica ingezet ter preventie of ter behandeling van mastitis.
Mastitis behoort op heden tot de 3 belangrijkste oorzaken van het voortijdig afvoeren van melkkoeien. Deze hoofdzakelijk door bacteriën veroorzaakte infectie leidt dan ook vaak tot stress en frustratie bij de melkveehouder. Bovendien wordt mastitis geassocieerd met verminderde eetlust, een verminderd dierenwelzijn en een verhoogd antibioticagebruik. In dit artikel wordt gefocust op het ‘strategisch behandelen’ van milde klinische mastitisgevallen, waardoor het totale antibioticagebruik bij melkvee kan dalen.
Het gebruik van humaan vergunde antibiotica bij niet-voedselproducerende dieren is mogelijk via de toepassing van het cascadesysteem, indien geen ander diergeneeskundig middel in België is vergund voor de behandeling van de bacteriële infectie bij de betrokken diersoort of een andere diersoort. AMCRA heeft aanbevelingen geformuleerd die ertoe moeten leiden dat het gebruik van deze humaan vergunde antibiotica enkel kan wanneer aan specifieke voorwaarden voldaan is. Hierdoor moet onverantwoord gebruik bij dieren vermeden worden. In het advies worden ook aanbevelingen geformuleerd over de registratie en de controle op het gebruik van humaan vergunde antibiotica bij dieren.
Het Europees geneesmiddelenagentschap (EMA) heeft de cijfers van antibiotica, verkocht in 2017 in de diergeneeskunde, gepubliceerd voor België en alle andere Europese Unie landen. Hierdoor kan een trend gemaakt worden over het gebruik gedurende de laatste 8 jaar van rapportering (2010 tot 2017). Data worden weergegeven in het European Surveillance of Veterinary Antimicrobial Consumption (ESVAC) rapport.
De betrokken overheden, FAVV en FAGG riepen begin deze maand op om de kritisch belangrijke antibiotica met dezelfde voorzichtigheid te gebruiken zoals vóór de vernietiging van de artikelen 65 tot en met 70 en bijlage IV van het koninklijk besluit van 21 juli 2016. De vernietiging door de Raad van State is tijdelijk en gebeurde omdat België de beperking van het gebruik van vergunde geneesmiddelen niet gemeld heeft aan de Europese Unie.
Dit advies wil het antibioticagebruik in de reisduivensector en geassocieerde risico’s voor dier en mens beschrijven en onder de aandacht brengen. Maatregelen voor een meer verantwoord antibioticagebruik bij reisduiven worden aanvullend besproken. Met dit advies wenst AMCRA te benadrukken dat een verantwoord antibioticagebruik bij alle dieren moet nagestreefd worden.
Door het M-team en de Onderzoekseenheid Mastitis en Melkkwaliteit van de Universiteit Gent* werd de Selectieve Droogzettherapie (SDZT) tool ontwikkeld. Deze tool moet melkveehouders samen met hun dierenarts toelaten om na te gaan of hun melkveebedrijf voldoet aan de voorwaarden om te starten met selectief droogzetten. Vervolgens kunnen ze koeien identificeren die zonder antibiotica kunnen worden drooggezet dankzij een zorgvuldig opgemaakt stappenplan.
De raad van bestuur van de ‘Belgian Feed Association’ (BFA) heeft beslist om een nieuwe maatregel toe te voegen aan haar antibioticabeleid. BFA adviseert en roept de leden mengvoederfabrikanten op om vanaf 1 mei 2019 geen PROMYCINE meer in te mengen bij de productie van gemedicineerde voeders. Promycine is in België momenteel het enige vergunde product dat colistine bevat. Colistine is bij voedselproducerende dieren het enige gebruikte antibioticum dat tot de antibioticaklasse van de polymyxines behoort. Polymyxines werden in 2017 door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geclassificeerd als ‘kritisch belangrijke antibiotica met hoogste prioriteit voor de humane gezondheid’. Hierdoor komt het gebruik ervan bij dieren onder druk te staan.
Door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) werden criteria ontwikkeld om antibiotica te kunnen indelen volgens hun belang voor de volksgezondheid. Dit om het voorzichtig gebruik van antibiotica te verzekeren in de dier- en humane geneeskunde. De WHO bracht in mei 2019 haar 6de revisie uit van de “Critically Important Antimicrobials for Human Medicine”.
Begin 2019 ging het grootschalige DISARM (Disseminating Innovative Solutions for Antibiotic Resistance Management) project van start onder leiding van het Instituut voor Landbouw, visserij en voedingsonderzoek (ILVO) van start. Vijftien partners uit 19 verschillende landen zijn hierin betrokken en zullen samen werken aan de ontwikkeling van de nodige tools en kennis om de vermindering van antibioticagebruik in de praktijk te realiseren.
