Van 18 tot 24 november 2020 is het de internationale week van de sensibilisering voor verstandig gebruik van antibiotica. Het gebruik van antibiotica bij dieren is de laatste jaren fors gedaald. Er wordt echter een alarmerende evolutie gezien in het antibioticumgebruik bij pluimvee. Het totale gebruik en het gebruik van de kritisch belangrijke quinolones bij pluimvee in het bijzonder tonen een toename. Deze ongunstige cijfers zijn duidelijk in tegenstelling met de 2020-doelstellingen en de nieuwe 2024-doelstellingen.

Woensdag 25/11/2020: Verbeteren, ja, maar hoe?

Woensdag 16/12/2020: Reduceren, reduceren: wanneer is het einddoel in zicht?

Vanuit Sanitel-Med zijn nieuwe benchmarkrapporten beschikbaar gesteld voor varkens- en vleeskalverenhouders. FAGG plaatst alle rapporten (al dan niet lid van het lastenboek) op de Sanitel-Med applicatie. Het benchmarkrapport wordt beschikbaar gesteld voor de varkenshouders over de periode van juli 2019 t.e.m. juni 2020 en voor vleeskalverenhouders over de periode van juli 2018 t.e.m. juni 2020.

ARSIA heeft de resultaten van de antibiogrammen voor 2019 gepubliceerd in haar rapport ‘Antibiogrammes’. Hiermee wenst ze evoluties in het voorkomen van antibioticumresistentie voor de meest geïsoleerde pathogenen bij rundvee tussen de periode ‘2014-2016’ en ‘2017-2019’ weer te geven. Het gaat over Escherichia coli, Salmonella Typhimurium en S. Dublin, verschillende Pasteurellaceae (Pasteurella multocida, Mannheimia haemolytica en Histophilus somni) en de belangrijkste mastitisverwekkers (E. coli, Streptococcus uberis, S. dysgalactiae, S. agalactiae, S. aureus, …).

De periode rond het spenen is een moeilijke, kritische fase voor biggen. Op veel bedrijven zien we dan problemen opduiken met speendiarree of andere gezondheidsproblemen. Dikwijls zijn hierdoor ook de technische prestaties ondermaats. Momenteel wordt nog vaak naar antibiotica gegrepen om deze problemen te voorkomen, maar dit moeten we proberen af te bouwen. Op het einde van dit jaar zal ook het preventieve gebruik van zinkoxide niet meer toegelaten zijn. Hoog tijd om nu al te zoeken naar alternatieve methodes om de speenfase probleemloos door te komen! Je kan je hierbij laten begeleiden via het demoproject “Optimaal speenmanagement: gerichte coaching naar een betere gezondheidsstatus”, gesteund door het Departement Landbouw en Visserij.

Het Europese Geneesmiddelenagentschap heeft haar 10de rapport gepubliceerd over de verkoopcijfers van antibiotica voor dieren in 31 Europese Unie lidstaten in 2018 (ESVAC-rapport). Dit rapport toont dat de verkoop van antibiotica bij dieren met meer dan 34% daalde tussen 2011 en 2018 in Europa. Een sterke daling in onder meer de verkoop van polymyxines (-70%) is erg positief. Ook het gebruik van andere antibiotica, door de Wereldgezondheidsorganisatie geklasseerd als kritisch belangrijke antibiotica met hoogste prioriteit, toont een substantiële daling: -24% voor de 3de/4de generatie cefalosporines, -4% voor de fluoroquinolones en -74% voor andere quinolones (zoals nalidixinezuur).

Een verbeterde bioveiligheid kan veehouders helpen om minder antibiotica te gebruiken op hun veehouderij. Voorkomen is immers steeds beter dan genezen! Wilt u uw kennis over bioveiligheid verbeteren? Bent u benieuwd hoe u bioveiligheid kan toepassen op uw bedrijf?

Elk kwartaal publiceren FAGG en AMCRA, op basis van de verplichte registratie van antibioticumgebruik in Sanitel-Med, de 'barometer antibioticagebruik'. De huidige barometer toont de resultaten van het derde kwartaal van 2018 (’18-Q3) t.e.m. het tweede kwartaal van 2020 (’20-Q2). De negatieve trend die in de eerste maanden van 2020 werd opgemerkt, is jammer genoeg geen tijdelijk fenomeen. De nieuwste resultaten tonen dat het totale gebruik, geregistreerd in Sanitel-Med, gestegen is bij pluimvee en vleeskalveren, maar dat ook het gebruik van de fluoroquinolones is toegenomen bij pluimvee. Het gebruik van colistine kent ook een toename in de pluimvee, terwijl deze wel verder daalt bij varkens en vleeskalveren. Het gebruik van zinkoxide bij varkens neemt af, wat gezien de uitfasering van zinkoxide tegen eind 2020 een positief signaal is.

Deze ongunstige evolutie vraagt dringend om een vernieuwde inspanning van dierenartsen en veehouders om het tij te keren.

Bacteriële enteritis is de voornaamste indicatie waarvoor antibacteriële behandelingen ingezet worden bij pluimvee. Recent werden voor deze indicatie aanpassingen doorgevoerd in het e-formularium over wanneer antibiotica geïndiceerd zijn. De rol van antibiotica in deze pathologie is niet eenduidig. Rekening moet gehouden worden met het mogelijks triggeren van het ontstaan van een dysbiosis na de toediening van therapeutische dosissen antibiotica en dit door een verstoring van de microbiota. Daarom wordt in deze vernieuwde versie een antibioticatherapie pas aanbevolen bij een ernstige ontsteking. De mate van ernst wordt beoordeeld via macroscopische scoring van de darmen. Een score hoger dan 5 wijst op een ernstige enteritis.

De Covid-19 crisis heeft ertoe geleid dat geplande congressen in een digitale versie doorgaan. Dit heeft als voordeel dat u ze veilig van thuis kunt volgen. Vind hier een selectie van twee interessante congressen in het najaar gerelateerd aan het topic antibioticagebruik- en resistentie.

Het Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI, vzw) publiceert jaarlijks het Vetcompendium met farmacotherapeutische informatie van alle diergeneesmiddelen die in België in de handel zijn. Gedurende meer dan 20 jaar werd dit diergeneesmiddelenrepertorium gratis verzonden naar alle Belgische dierenartsen en apothekers.
Vanaf 2021 wordt het Vetcompendium enkel nog op aanvraag verzonden naar dierenartsen en apothekers.

Dierenartsen kunnen voortaan nagaan hoe en welke stalen kunnen genomen worden in het kader van de diagnostiek van bacteriële aandoeningen. Het e-formularium van AMCRA krijgt hiervoor per indicatie bij varkens, pluimvee en rundvee een extra luik waarin dit alles duidelijk wordt uitgelegd.

Dierengezondheidszorg Vlaanderen heeft de resultaten gepubliceerd van de antibiogrammen die ze uitvoeren op bacteriële stammen, geïsoleerd bij klinisch zieke dieren. Zo wordt een overzicht gecreëerd van de mate waarin klinische stammen resistent zijn tegenover een panel aan geteste antibiotica.

Vroeg spenen (< 24 dagen) werd reeds in verschillende studies beschreven als een belangrijke risicofactor voor speendiarree, en geeft dus aanleiding tot een verhoogd antibioticagebruik bij jonge gespeende biggen. Om het antibioticagebruik terug te dringen, dienen risicofactoren, waaronder een te lage speenleeftijd, voorkomen te worden.

Er is opnieuw een duidelijke daling in het antibioticumgebruik bij dieren in 2019. Dit vertaalt zich ook in een daling van de antibioticumresistentie.

Begin 2019 ging het grootschalige DISARM (Disseminating Innovative Solutions for Antibiotic Resistance Management) project van start onder leiding van het Instituut voor Landbouw, visserij en voedingsonderzoek (ILVO). Vijftien partners uit 19 verschillende landen zijn hierin betrokken en werken samen aan de ontwikkeling van de nodige tools en kennis om de vermindering van antibioticagebruik in de praktijk te realiseren.

Afgelopen maand verspreidde DISARM haar derde nieuwsbrief om een update te geven over haar activiteiten.