Varken

In deze Barometer zijn, tegenover de vorige resultaten, de totale gebruikte tonnages bij pluimvee (-1,0 ton) en varkens (-0,3 ton) slechts lichtjes lager, terwijl er bij vleeskalveren sprake is van een lichte stijging (+0,5 ton). Het aantal gebruikte tonnages bij de vleeskalveren blijft geleidelijk licht stijgen, waarbij in de periode juli 2023-juni 2024 één ton meer werd gebruikt ten opzichte van een jaar eerder (periode juli 2022-juni 2023).

Wat de gebruikte kilogrammen (fluoro)quinolones betreft, toont de huidige Barometer een duidelijke afname bij pluimvee (specifiek bij braadkippen), maar ook in mindere mate bij vleeskalveren. Dit gezegd zijnde, blijft het gebruik bij pluimvee echter een stuk hoger (508,3 kg) dan het laagste punt dat bereikt werd in de periode januari-december 2021 (313,1 kg). Bij vleeskalveren zet de daling zich reeds enkele Barometers door en worden de helft minder kilogrammen (fluoro)quinolones gebruikt (32,4 kg) ten opzichte van dezelfde periode één jaar geleden (65,7 kg), hoewel dit nog steeds hoger is dan het laagste gebruik dat sinds de start van de registratie gemeten werd (25,8 kg in de periode oktober 2020-september 2021). Dit toont aan dat, hoewel fluctuaties een realistisch gegeven zijn, er steeds opnieuw moet gestreefd worden naar een minimaal gebruik van (fluoro)quinolones. Deze Barometer geeft opnieuw de opsplitsing van het (fluoro)quinolonegebruik bij vleeskalveren in oraal versus injecteerbaar gebruik weer. Hoewel het totaal aantal gebruikte kilogrammen is gedaald, is er een toename (+0,9%) in het aantal bedrijven dat (fluoro)quinolones gebruiken via orale weg, maar ook via injecteerbare route (+1,4%). Het merendeel van de gebruikte kilogrammen wordt oraal toegediend.

De weliswaar heel lichte stijging in het aantal bedrijven dat in lange tijd opnieuw gebruik maakte van 3^de/4^de generatie cefalosporines heeft zich in deze barometer gestabiliseerd.

Het colistinegebruik kent een verdere lichte stijging bij pluimvee (leghennen) (203 kg) ten opzichte van dezelfde periode één jaar geleden (136 kg). Bij varkens stagneert het gebruik, terwijl er bij vleeskalveren quasi geen gebruik van colistine wordt geregistreerd.

In de Barometer worden ook de gebruiksresultaten in het kader van de ‘reductiepaden’ (= grenswaarden voor het aantal behandeldagen op 100, oftewel BD₁₀₀, op bedrijfsniveau) opgevolgd voor de varkens-, vleeskippen- en vleeskalverensector. Nieuw sinds de vorige Barometer is dat de nulgebruikers (= bedrijven waar actief dieren gehouden worden die bijgevolg ‘het risico lopen’ op een behandeling met antibiotica, maar waarvoor geen antibioticumgebruik werd geregistreerd in Sanitel-Med) zijn inbegrepen in de resultaten. Dit heeft voornamelijk een impact op de resultaten van de leghennen, aangezien daar de meeste bedrijven geen antibiotica gebruiken.

De evolutiefiguren in het kader van de sectorspecifieke BD₁₀₀-doelstellingen tonen eerder een stagnatie in gebruikte hoeveelheden antibiotica bij varkens. Bij vleeskippen is er een opnieuw een lichte afname in de BD₁₀₀ over de volledige benchmarkpopulatie. Ook in de vorige Barometer was er een lichte daling in de BD₁₀₀-waarden. Hierdoor zitten nu 81% van de bedrijven in de groene zone (met een gemiddelde BD₁₀₀-waarde onder aandachtswaarde 5). Bij de vleeskalveren zet de stijging in BD₁₀₀-waarden, reeds opgemerkt in de vorige Barometer, zich door. Het % groene, gele en rode bedrijven blijft in de andere diersectoren eerder stabiel.

De figuren over het totaal aantal ton antibiotica per benchmark-kleurscore tonen dat zowel bij vleeskalveren als bij varkens het antibioticumgebruik in de rode diercategorieën nog steeds zwaar doorweegt in het totale gebruik in deze sectoren. Hoewel 7,7% van de varkensbedrijven minstens één rode diercategorie heeft, wordt 10,2 ton (= 19,0%) van het totale gebruik bij varkens gebruikt in een rode diercategorie. De laatste figuur toont dat rode bedrijven buitenproportioneel verantwoordelijk zijn voor het antibioticumgebruik in elk van de vier varkenscategorieën. Bij vleeskalveren gaat het om 7,9% rode bedrijven die verantwoordelijk zijn voor 1,7 ton (= 12,9%) van het totale gebruik in de sector (13,2 ton). Dit onderstreept het belang van een strikte opvolging en begeleiding van de rode bedrijven om het totale gebruik binnen een sector te laten dalen.

In de bijlage kan u de figuren van de Barometer terugvinden

De Barometer toont het jaarlijks totaal antibioticum (AB)-gebruik dat per diersoort geregistreerd werd in SANITEL-MED, uitgedrukt in aantal ton, steeds opschuivend met een kwartaal (‘rollend kwartaal’). Naast het totaalgebruik worden er ook drie antimicrobiële families uitgelicht die een belangrijke rol spelen in de menselijke geneeskunde en in de diergeneeskunde, nl. de polymyxines (colistine) en de families met een rode AMCRA kleurcode (kritisch belangrijke antibiotica), namelijk de (fluoro)quinolones en de 3^e en 4^e generatie cefalosporines. Om een idee te geven wat het aandeel is van het AB-gebruik dat wordt geregistreerd in SANITEL-MED in het totale diergeneeskundige AB-gebruik, staat in elke figuur ter referentie het aantal ton of kg dat in 2023 volgens de BelVet-SAC data werd verkocht in België. Deze overzichtscijfers zijn niet genormaliseerd voor biomassa. De cijfers in de Barometer zijn uitgedrukt in absolute cijfers (ton, kg). Gezien de biomassa per diersoort effectief enige procenten per jaar stijgt of daalt, gelden deze cijfers niet als een referentie van het gebruik bij de verschillende diersoorten. Daarnaast wordt per diersoort en -categorie de evolutie van enkele percentielen getoond, dit geeft de verdeling van de BD₁₀₀ over de bedrijven in de benchmarkgroepen weer. Tot slot wordt ook het percentage bedrijven in de verschillende kleurzones en het totaal aantal ton antibiotica per benchmark-kleurscore getoond.