In oktober 2021 ging een vier jaar durend VLAIO-landbouw project (onder leiding van M-team, UGent en in samenwerking met DGZ, ILVO en Hooibeekhoeve) van start. Het doel van dit project was om selectief behandelen van niet-ernstige klinische mastitis via “on-practice culture” (bacteriologisch onderzoek van de melkstalen uitgevoerd op de dierenartsenpraktijk) te introduceren in de Vlaamse melkveehouderij, om de effecten op de uiergezondheid in kaart te brengen en om het uiergezondheidsmanagement op de melkveebedrijven aan te passen aan de hand van de resultaten van sneltesten voor kiemdetectie in de melk. Dit alles gebeurde met het oog op het verminderen en het gerichter inzetten van antibiotica binnen de melkveehouderij.

Veldproef rond selectief behandelen

Een twee jaar durende veldproef (van augustus 2022 tot en met augustus 2024) was een belangrijk onderdeel van het project. Tijdens deze veldproef werd nagegaan wat de resultaten zijn van selectief behandelen van niet-ernstige klinische mastitis onder Vlaamse omstandigheden.

Onder niet-ernstige klinische mastitis (=uierontsteking) vallen de milde (=afwijkingen aan de melk zoals brokken, vlokken, bloedbijmenging en waterig uitzicht) en de matige (=afwijkingen aan de uier zoals hard, rood, gezwollen en pijnlijk) gevallen. Van zodra de koe ook algemene symptomen vertoont zoals hoge koorts, verminderde eetlust, uitdroging en/of niet meer recht kunnen, spreekt men van een ernstige klinische mastitis. In deze laatste gevallen is het belangrijk om de dierenarts te bellen en de koe direct te laten behandelen.

Achtentwintig actief deelnemende Vlaamse melkveehouders werden getraind in het nemen van steriele melkstalen in gevallen van niet-ernstige klinische mastitis. Deze melkveehouders zijn klant bij de 10 deelnemende dierenartsenpraktijken die begeleid werden bij het opzetten van een melklabo op hun praktijk en die werden opgeleid in het uitvoeren en het analyseren van sneltesten voor kiemdetectie in de melk (“on-practice culture”). Deze sneltesten worden gebruikt om antibiotica gericht in te zetten bij selectief behandelen en hebben als voordeel dat er na 18 tot 24 uur een resultaat kan afgelezen worden. Op basis van dit resultaat van de sneltest wordt besloten om de koe al dan niet met antibiotica te behandelen. Zo wordt bij groei van gramnegatieve kiemen (zoals Escherichia coli of Klebsiella soorten) of wanneer er geen kiemgroei aanwezig is (zoals bij gisten, schimmels of wanneer er effectief geen kiem in de melk aanwezig is), geen behandeling met antibiotica opgestart.

In totaal werden 243 melkstalen van koeien met niet-ernstige klinische mastitis door de dierenartsen onderzocht met de sneltesten. De resultaten van de veldproef zullen binnenkort geanalyseerd worden. Er zal bekeken worden wat het effect van selectief behandelen is op het aantal dagen dat de melk apart moet gemolken worden, het antibioticumgebruik, het aantal dagen tot klinische genezing, bacteriologische genezing en het celgetal en de melkproductie. Uit gelijkaardige studies in het buitenland blijkt dat selectief behandelen geen negatieve invloed heeft op de prestaties van de koe en de uiergezondheid, terwijl het antibioticumgebruik tot 60% kan dalen en terwijl de melk gemiddeld gezien sneller terug geleverd kan worden. Verwacht wordt dat dit op Vlaamse bodem niet anders zal zijn. Houd dus zeker de sociale media en de artikels van M-teamUGent in het oog voor mogelijks veelbelovende resultaten. De principes van selectief behandelen en de resultaten en ervaringen van de veldproef zullen ook besproken worden tijdens twee interactieve namiddagen. Zet dus alvast dinsdag 4 maart 2025 (op het ILVO, Melle) en/of donderdag 6 maart 2025 (op de Hooibeekhoeve, Geel) in uw agenda!

Enquêtes voor Vlaamse melkveehouders en Vlaamse rundveedierenartsen

Bij de start van het project werd via een online enquête ook gepolst naar de kennis en de meningen van Vlaamse melkveehouders en Vlaamse rundveedierenartsen rond mastitismanagement, bacteriologie van de melk en antibioticumgebruik. Nu het laatste projectjaar is gestart, willen we deze enquête graag herhalen om na te gaan of er in twee jaar tijd veranderingen zijn opgetreden in de kennis en de meningen van de Vlaamse melkveehouder en dierenartsen.

Indien u een Vlaamse melkveehouder of rundveedierenarts bent en u graag uw steentje wil bijdragen aan de wetenschap en de vooruitgang van de Vlaamse melkveehouderij, kunt u onderstaande op onderstaande link klikken en ons een handje helpen door de enquête in te vullen.